Kto 1 lipca 1997 roku przekazał władzę nad Hongkongiem Chinom?

1 lipca 1997 roku to data, która na zawsze zapisała się w historii Hongkongu i Chin. To właśnie tego dnia, po 156 latach brytyjskiego panowania, Hongkong powrócił pod kontrolę Chin. Wydarzenie to, choć pełne symboliki i emocji, było wynikiem porozumienia zawartego między Wielką Brytanią a Chinami. Kto dokładnie przekazał władzę nad Hongkongiem Chinom? Jakie były okoliczności tego przełomowego momentu? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Hongkong pod brytyjskim panowaniem

Aby lepiej zrozumieć, co wydarzyło się 1 lipca 1997 roku, warto cofnąć się w czasie. Historia Hongkongu jako brytyjskiego terytorium zaczęła się w 1842 roku, kiedy to po wojnie opiumowej, która toczyła się między Wielką Brytanią a Chinami, Hongkong został cedowany Wielkiej Brytanii na mocy traktatu nankińskiego. Wyspa stała się częścią Imperium Brytyjskiego, a w ciągu kolejnych dziesięcioleci rozwijała się jako jedno z najważniejszych centrów handlowych na świecie.

Pod brytyjskim panowaniem Hongkong przeszedł ogromne zmiany. Z małej rybackiej wioski stał się dynamicznie rozwijającym się miastem o znaczeniu globalnym, które przyciągało inwestycje z całego świata. Jako terytorium zależne, Hongkong posiadał specjalny status – jego mieszkańcy cieszyli się wieloma swobodami, które nie były dostępne w reszcie Chin. Przez lata był symbolem zachodniego kapitalizmu, różniąc się od komunistycznych Chin, które miały zupełnie inny system polityczny i gospodarczy.

Porozumienie w sprawie Hongkongu

Jednak z biegiem lat sytuacja uległa zmianie. Po zakończeniu II wojny światowej i wzroście potęgi Chin, kwestia statusu Hongkongu stała się coraz bardziej paląca. Pod koniec lat 80. XX wieku rząd brytyjski, pod przewodnictwem Margaret Thatcher, podjął rozmowy z chińskim przywódcą Deng Xiaopingiem, mające na celu ustalenie przyszłości Hongkongu. W wyniku tych negocjacji doszło do podpisania tzw. „Porozumienia w sprawie przyszłości Hongkongu” (znanego jako „Porozumienie chińsko-brytyjskie”), które zostało podpisane 19 grudnia 1984 roku.

Porozumienie to przewidywało, że Hongkong, po zakończeniu okresu brytyjskiego panowania, zostanie zwrócony Chinom, ale z zachowaniem specyficznego statusu. Umowa zakładała, że Hongkong będzie funkcjonować na zasadzie „jednego kraju, dwóch systemów”, co oznaczało, że będzie miał zachowane prawa i wolności, których nie ma w reszcie Chin. Ustalono, że po 1 lipca 1997 roku Hongkong nie stanie się typową chińską prowincją, ale pozostanie autonomicznym regionem przez kolejne 50 lat.

Wielka ceremonia 1 lipca 1997 roku

1 lipca 1997 roku nadszedł dzień, w którym Hongkong oficjalnie stał się częścią Chińskiej Ludowej Republiki. Wydarzenie to miało charakter wyjątkowej ceremonii, która odbyła się w porcie w Hongkongu, a w jej trakcie miały miejsce doniosłe momenty. To właśnie tego dnia, po ponad 150 latach brytyjskiego panowania, Wielka Brytania oddała Hongkong Chinom. Kluczową postacią tego historycznego momentu był Chris Patten, ostatni brytyjski gubernator Hongkongu.

Chris Patten był obecny podczas ceremonii, gdy symbolicznie przekazał władze Hongkongu chińskiemu przywódcy. W chwili przejęcia, władzę nad Hongkongiem objął prezydent Chińskiej Ludowej Republiki, Jiang Zemin. Patten, który pełnił swoją funkcję od 1992 roku, w trakcie swojego urzędowania starał się jak najlepiej zabezpieczyć interesy Hongkongu i jego mieszkańców w obliczu nadchodzącej zmiany. W swojej mowie podczas ceremonii mówił o nadziei na przyszłość i wyraził przekonanie, że umowa „jednego kraju, dwóch systemów” zapewni Hongkongowi zachowanie swobód i autonomii przez długi czas.

Symboliczne gesty i znaczenie przekazania władzy

Przekazanie władzy było pełne symboliki. W trakcie ceremonii chińska flaga została podniesiona w porcie, a brytyjska flaga została zdjęta. Był to moment zakończenia pewnej ery i rozpoczęcia nowej, która miała połączyć elementy zarówno chińskiej tradycji, jak i brytyjskiej administracji. W ceremonii wzięli udział nie tylko chińscy i brytyjscy przedstawiciele rządów, ale także mieszkańcy Hongkongu, którzy byli świadkami tego doniosłego wydarzenia, które miało zmienić ich życie.

W momencie przekazania Hongkongu Chinom, na uroczystości obecni byli także zagraniczni goście, w tym przedstawiciele innych państw, którzy przybyli, aby być świadkami tej ważnej zmiany w historii regionu. Ceremonia była transmitowana na żywo przez media, a jej symboliczne znaczenie wykraczało poza granice Hongkongu – miała miejsce w kontekście globalnym i była jednym z kluczowych momentów w zakończeniu kolonializmu brytyjskiego w Azji.

Co zmieniło się po 1 lipca 1997 roku?

Po przekazaniu Hongkongu Chinom, region miał nadal zachować wysoką autonomię i niezależność w kwestiach wewnętrznych, poza obroną i polityką zagraniczną, które były zastrzeżone dla Pekinu. W ciągu następnych lat Hongkong zyskał miano jednego z najdynamiczniejszych i najważniejszych centrów finansowych w Azji, a jego status jako „Specjalnego Regionu Administracyjnego” Chin pozostał niezmieniony. Choć niektóre obawy związane z przyszłością regionu były uzasadnione, Hongkong przez długi czas cieszył się wysoką wolnością gospodarczą i polityczną.

Jednakże, z biegiem czasu, w szczególności po 2014 roku, kiedy to miały miejsce protesty prodemokratyczne w Hongkongu, zaczęły pojawiać się pytania dotyczące stopniowego ograniczania autonomii tego regionu przez władze centralne w Pekinie. Wydarzenia te, takie jak protesty na Placu Ludowym czy protesty przeciwko nowym ustawom, ukazują, że status Hongkongu jest nadal kwestią sporną, a jego przyszłość może być nieco bardziej złożona, niż początkowo zakładały porozumienia sprzed lat.

Podsumowanie

1 lipca 1997 roku to dzień, który na zawsze pozostanie w historii Hongkongu i Chin. To właśnie tego dnia, po 156 latach brytyjskiego panowania, Hongkong powrócił pod kontrolę Chin. Przekazanie władzy miało miejsce w wyniku porozumienia między Wielką Brytanią a Chinami, a kluczową postacią tego wydarzenia był Chris Patten, ostatni brytyjski gubernator Hongkongu. Ceremonia była pełna symboliki i stanowiła koniec pewnej ery. Choć władze Hongkongu przeszły w ręce Chin, to do dziś ten region pozostaje jednym z najważniejszych ośrodków finansowych i kulturalnych na świecie.